بازدیدها: 45

اثر گیاه گزنه بر افزایش تستوسترون و مزایای پزشکی آن

گزنه (Urtica dioica) یکی از گیاهان دارویی باسابقه در طب سنتی و مکمل است که در سال‌های اخیر توجه فراوانی به اثرات هورمونی آن، به‌ویژه در مردان، جلب شده است. شواهد علمی نشان می‌دهد که این گیاه می‌تواند سطح تستوسترون آزاد را افزایش دهد، از رشد بیش از حد پروستات جلوگیری کند، و در کاهش قند خون و التهاب مؤثر باشد.

ترکیبات فعال موجود در گزنه

تحقیقات شیمیایی نشان داده‌اند که ریشه و برگ گزنه حاوی مواد زیست‌فعال فراوانی هستند که مبنای اثرات دارویی این گیاه را تشکیل می‌دهند:

• فیتواسترول‌ها: β-sitosterol، campesterol
• فلاونوئیدها: کوئرستین، روتین
• اسیدهای فنولیک: اسید کافئیک، اسید گالیک
• لیگنان‌ها و پپتیدهای ضد التهاب

مکانیسم‌های افزایش تستوسترون با گزنه

اثر گزنه در افزایش سطح تستوسترون از طریق چند مسیر شناخته شده صورت می‌گیرد:

• مهار آنزیم 5α-ردوکتاز: جلوگیری از تبدیل تستوسترون به DHT (دی‌هیدروتستوسترون)
• مهار اتصال DHT به گیرنده‌های آندروژن: پیشگیری از اثرات منفی آندروژنی بر پروستات
• مهار آنزیم آروماتاز: کاهش تبدیل تستوسترون به استروژن

شواهد بالینی و حیوانی

۱. مطالعه انسانی روی BPH

در مطالعه‌ای تصادفی دوسوکور (Safarinejad, 2005)، ۵۵۸ مرد مبتلا به بزرگی خوش‌خیم پروستات به مدت ۶ ماه با عصاره ریشه گزنه درمان شدند. نتایج نشان داد:

• کاهش علائم ادراری
• افزایش سطح تستوسترون آزاد
• تحمل‌پذیری بالا و عوارض کم

۲. مطالعات حیوانی

در مطالعه‌ای روی موش‌های نر (Ghorbani et al., 2011)، تجویز عصاره الکلی گزنه منجر به:

• افزایش سطح سرمی تستوسترون
• افزایش وزن بیضه‌ها و پروستات
• بهبود کیفیت اسپرم و اسپرماتوژنز

۳. مطالعات آزمایشگاهی (in vitro)

در کشت‌های سلولی پروستاتی، مهار فعالیت آنزیم‌های آندروژنیک و کاهش بیان گیرنده‌های DHT مشاهده شد (Schottner et al., 1997).

سایر خواص درمانی گزنه

• ضد التهاب: مهار TNF-α و IL-6 در بیماران روماتیسمی
• کاهش قند خون: کاهش FBS و HbA1c در بیماران دیابتی نوع ۲
• حفظ سلامت پروستات: جلوگیری از رشد بیش از حد بافت پروستاتی
• آنتی‌اکسیدان: کاهش استرس اکسیداتیو در سلول‌ها

عوارض جانبی احتمالی

در مطالعات انسانی، دوزهای تا ۶۰۰ میلی‌گرم در روز به‌طور کلی بی‌خطر بوده است، اما برخی افراد ممکن است دچار:

• تهوع یا ناراحتی گوارشی خفیف
• واکنش پوستی آلرژیک
• تداخل با داروهای دیابت یا ضدانعقاد

جمع‌بندی

گزنه گیاهی غنی از ترکیبات فعال زیستی است که می‌تواند به‌عنوان مکملی مؤثر در افزایش تستوسترون، بهبود سلامت جنسی مردان، کنترل دیابت و کاهش التهاب مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از عصاره استاندارد این گیاه در قالب مکمل‌ها، تحت نظر پزشک یا داروساز، می‌تواند رویکردی ایمن و مؤثر در طب مکمل باشد.

داروخانه‌های گیاهی آنلاین مانند زجاج کلاب می‌توانند گزینه‌های مطمئن و علمی از محصولات مبتنی بر گزنه را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند.