نقش زعفران در افزایش روحیه بخصوص در شرایط جنگی

🌼 مقدمه

زعفران (Crocus sativus L.) از دیرزمان در طب سنتی ایران به‌عنوان تقویت‌کننده روحیه و آرام‌بخش مصرف شده است. با توجه به شرایط استرس‌زا و اضطراب‌برانگیز دوران جنگ، بررسی کاربرد علمی و عملی این ماده طبیعی جهت بهبود خلق‌وخو ضروری به نظر می‌رسد.

۱. دلایل علمی اثرگذاری زعفران

• ترکیبات فعال مانند کروکین، کروستین و سافرنال در زعفران نقش آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی دارند، که در تنظیم مسیرهای سروتونرژیک، دوپامینرژیک و نوراپی‌نفرژیکی دخالت دارند .

• شواهد نشان می‌دهد که زعفران سبب افزایش BDNF و پروتئین CREB در مغز می‌شود؛ مکانیسمی مشابه بعضی داروهای ضدافسردگی .

۲. شواهد بالینی

• متاآنالیز ۲۳ مطالعه‌ نشان داد زعفران اثر بزرگی روی کاهش علائم اضطراب و افسردگی نسبت به دارونما دارد (g=0.99 برای افسردگی، g=0.95 برای اضطراب) pubmed.ncbi.nlm.nih.gov+1psychiatrictimes.com+1.

• در یک کارآزمایی دوسوکور با بیماران افسرده پس از PCI، زعفران با دوز مشابه فلوکستین به همان اندازه مؤثر بود، بدون تفاوت معنی‌دار در عوارض en.wikipedia.org+15pubmed.ncbi.nlm.nih.gov+15thieme-connect.com+15.

• مطالعه‌ای دیگر نشان داد سافرن (۱۵ میلی‌گرم دو بار در روز) و فلوکستین (۲۰ میلی‌گرم روزانه) در درمان افسردگی پس‌از-زایمان مؤثر و ایمن هستند .

۳. مقایسه با ضدافسردگی‌های شیمیایی (اعتیاد و عوارض)

۴. دوز پیشنهادی مصرف

• معمولاً ۳۰ تا ۶۰ میلی‌گرم زعفران استاندارد (تقریباً 15–30 mg صبح و عصر) برای اکثر افراد کافیست jeps.efpsa.org.

• برای شرایط اضطراری جنگی یا سطوح بالای استرس، می‌توان تا ۶۰ میلی‌گرم در روز مصرف را در نظر گرفت، ولی تا پیش از ۵ گرم/روز ایمن در نظر گرفته می‌شود .

• طول مصرف ۴–۸ هفته برای مشاهده آثار روان‌سازی توصیه می‌شود.

۵. عوارض و احتیاط‌های مصرف

• عوارض شایع (۱۰–۲۰٪): ناراحتی گوارشی، خشکی دهان، گیجی خفیف .

• عوارض جدی (بسیار نادر): خطر خونریزی در کسانی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند .

• موارد منع مصرف: بارداری، شیردهی، مصرف همزمان با داروهای ضدانعقاد یا SSRI بدون نظارت پزشک.

۶. توصیه برای شرایط جنگی

1. مصرف ترکیبی (یک مکمل روزانه): 15 mg صبح + 15 mg عصر = 30 mg در روز.

2. در روزهای پراسترس: افزایش به 30 mg دو بار در روز (60 mg).

3. مدت مصرف: حداقل ۴ هفته تا مشاهده اثر، و تا ۸ هفته برای تثبیت.

4. همراه با حمایت روان‌شناختی، تغذیه سالم و استراحت کافی: برای مدیریت استرس.

5. پایش علائم: در صورت بروز خونریزی، علائم جدید گوارشی یا تداخل با دیگر داروها، مصرف متوقف و به پزشک مراجعه شود.

۷. نتیجه‌گیری

زعفران با پشتوانه شواهد بالینی، به‌عنوان یک مکمل طبیعی مؤثر برای کاهش علائم اضطراب و افسردگی در شرایط بحران‌های ملی، به ویژه جنگ، پیشنهاد می‌شود. در دوز 30–60 mg در روز ایمن و چشمگیر است، با مزایای عوارض کمتر نسبت به ضدافسردگی‌های شیمیایی. اما بدلیل اثرات و تداخلات احتمالی، بهتر است زیر نظر پزشک یا داروساز مصرف شود.

👁️ تعداد بازدید: 5