زبان اصلی تورات و انجیل | چرا نسخه لاتین مشهور شد

بازدیدها: 20

 

 

مقدمه

تاریخ ادیان ابراهیمی پر از ظرایف و پیچیدگی‌هایی است که فهم آن‌ها تنها با نگاه تاریخی، زبانی و فرهنگی امکان‌پذیر است.
یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که همواره ذهن پژوهشگران و حتی مخاطبان عمومی را درگیر کرده این است که چرا تورات و انجیل، دو متن بنیادین در سنت یهودی و مسیحی، به زبان لاتین دیده می‌شوند،
در حالی که هر دو در سرزمینی شکل گرفتند که مردمانش عبری‌زبان یا آرامی‌زبان بودند.

برای یافتن پاسخ، باید به سراغ تاریخ زبان‌ها، شرایط سیاسی و فرهنگی امپراتوری‌های بزرگ، و نیز تلاش‌های مذهبی کلیساها برویم.
در این مقاله، به صورت مفصل و در بیش از دو هزار کلمه، این موضوع را بررسی می‌کنیم و در نهایت نشان می‌دهیم که چگونه زبان‌ها بر سرنوشت متون مقدس و درک انسان‌ها از آن‌ها تأثیر گذاشته‌اند.

زبان اصلی تورات

تورات و جایگاه آن

تورات شامل پنج کتاب نخست عهد عتیق است که در سنت یهودی به نام پنتاتوک (Pentateuch) نیز شناخته می‌شود.
این پنج کتاب عبارت‌اند از:

1. پیدایش (Genesis)
2. خروج (Exodus)
3. لاویان (Leviticus)
4. اعداد (Numbers)
5. تثنیه (Deuteronomy)

این پنج‌گانه، اساس شریعت یهود و مبنای بسیاری از قوانین و باورهای یهودیان و بعدها مسیحیان است.

زبان نگارش

• تورات عمدتاً به زبان عبری باستان نوشته شده است.
• بخش‌هایی از دیگر کتب عهد عتیق (مانند دانیال و عزرا) به آرامی هستند.
• زبان عبری به‌عنوان زبان مقدس قوم یهود، در تمام آیین‌ها و سنت‌های مذهبی جایگاه خاصی داشته است.

ترجمه یونانی (سپتوآجینت)

در قرون پیش از میلاد، بسیاری از یهودیان در اسکندریه و سایر نقاط امپراتوری‌های یونانی‌زبان ساکن بودند.
آنان به‌تدریج زبان عبری را کمتر می‌دانستند و نیاز به ترجمه احساس شد.

سپتوآجینت (Septuagint) نخستین ترجمه مهم تورات به زبان یونانی در قرن سوم پیش از میلاد بود.
اهمیت این ترجمه آن بود که برای نخستین بار پیام عبری برای جهانیان غیرعبری در دسترس شد.

ترجمه لاتین

با گسترش مسیحیت در امپراتوری روم، نیاز به ترجمه‌ی لاتینی احساس شد.
در قرن چهارم میلادی، جروم (Saint Jerome) ترجمه‌ی لاتینی کتاب مقدس را تهیه کرد که به وولگاتا (Vulgata) معروف شد.
این ترجمه قرن‌ها متن رسمی کلیسای کاتولیک بود و همین باعث شد که در غرب، تورات با هویت لاتینی شناخته شود.

زبان اصلی انجیل

زبان سخن گفتن عیسی (ع)

عیسی مسیح (ع) در سرزمین فلسطین، میان یهودیان و آرامی‌زبانان زندگی می‌کرد.
زبان روزمره او و شاگردانش آرامی بود، زبانی نزدیک به عبری اما ساده‌تر و رایج‌تر در آن دوران.

زبان نگارش اناجیل

هرچند عیسی (ع) به آرامی سخن می‌گفت، اما متون انجیل‌ها به آرامی نوشته نشدند.
نویسندگان اناجیل (متی، مرقس، لوقا و یوحنا) آثار خود را به یونانی کوینه نوشتند.
دلیل این انتخاب آن بود که یونانی زبان مشترک شرق مدیترانه و امپراتوری روم بود.
در نتیجه پیام مسیح به‌سرعت میان غیر یهودیان و ملت‌های مختلف پخش شد.

نقش لاتین

با انتقال مرکزیت کلیسای مسیحی به روم و رسمیت یافتن مسیحیت در امپراتوری روم (قرن چهارم میلادی)، نیاز به ترجمه‌ی لاتینی احساس شد.
همانند تورات، جروم کتاب مقدس را به لاتین ترجمه کرد.
این ترجمه که وولگاتا نام گرفت، برای بیش از هزار سال مرجع اصلی کلیسا و آموزش مذهبی در غرب بود.

چرا لاتین غالب شد؟

قدرت سیاسی امپراتوری روم

زبان رسمی روم لاتین بود. هنگامی که مسیحیت دین رسمی شد، همه‌ی متون دینی نیز به این زبان رسمیت یافتند.

اقتدار کلیسای کاتولیک

کلیسای کاتولیک در قرون وسطی زبان لاتین را به‌عنوان زبان مراسم مذهبی و آموزش حفظ کرد.
این امر باعث شد که لاتین بر سایر زبان‌ها غلبه یابد.

دسترس‌پذیری برای اروپاییان

اکثر اروپاییان در آن دوران عبری یا یونانی نمی‌دانستند، اما لاتین زبان آموزش و علم بود.
بنابراین تنها از طریق لاتین می‌توانستند به متون مقدس دسترسی داشته باشند.

اهمیت ترجمه‌ها

ترجمه‌ها فقط ابزار انتقال معنا نیستند، بلکه گاهی برداشت‌های جدید و حتی اختلافات اعتقادی ایجاد کرده‌اند.
برای مثال، مفهوم “لوگوس” در انجیل یوحنا در یونانی معانی گسترده‌ای دارد که در لاتین به شکلی محدودتر ترجمه شد.

مقایسه با دنیای امروز

امروزه در دنیای دیجیتال، همان‌طور که داروخانه آنلاین باعث شده داروها و محصولات گیاهی و شیمیایی برای مردم در نقاط مختلف قابل دسترس باشند،
ترجمه‌های تاریخی نیز نقشی مشابه ایفا کرده‌اند.

همان‌گونه که داروخانه گیاهی آنلاین به مردم امکان می‌دهد بدون حضور فیزیکی در داروخانه به محصولات دسترسی یابند،
ترجمه‌ها نیز متون مقدس را بدون نیاز به دانستن زبان اصلی در دسترس قرار داده‌اند.

و همان‌طور که داروخانه آنلاین گیاهیه برای تسهیل دسترسی ایجاد شده،
ترجمه‌های لاتینی نیز در جهت سهولت مطالعه انجام شدند.

نقد و بررسی

با وجود اهمیت ترجمه‌ها، نباید فراموش کرد که متن اصلی عبری و یونانی همچنان مرجع اصلی مطالعات دینی است.
برخی مفاهیم تنها در زبان اصلی به‌درستی فهمیده می‌شوند.
مترجمان همواره ناچار به انتخاب بوده‌اند، و این انتخاب‌ها گاهی بار معنایی متفاوتی ایجاد کرده است.

نتیجه‌گیری

• تورات در اصل به عبری نوشته شد.
• انجیل‌ها در اصل به یونانی کوینه نوشته شدند.
• عیسی (ع) به زبان آرامی سخن می‌گفت.
• نسخه‌های لاتینی (به‌ویژه وولگاتا) به دلیل قدرت کلیسا و امپراتوری روم، در اروپا و غرب غالب شدند.

این مسیر نشان می‌دهد که زبان‌ها تنها ابزار ارتباطی نیستند، بلکه بر درک معنای وحی و حتی تاریخ بشریت تأثیر می‌گذارند.
همان‌طور که امروز داروخانه آنلاین و داروخانه گیاهی آنلاین واسطه‌ای میان محصولات و مصرف‌کنندگان هستند،
ترجمه‌ها نیز واسطه‌ای میان پیام اصلی و ملت‌های مختلف بوده‌اند.