سرفه و آسم

سرفه و آسم

سرفه عامل حفاظتی راه های هوایی و ریه ها است. حلق، حنجره، راه های هوایی در سطح برونشیول انتهایی و پارانشیم ریه، دارای گیرنده های عصبی هستند که در صورت تحریکات شیمیایی و مکانیکی، اطلاعات حسی را از طریق عصب واگ و لارنژیال فوقانی به مرکز سرفه در ساقه مغز می برند و سپس رفلکس سرفه ایجاد میشود: تار های صوتی به هم نزدیک شده و مسیر هوایی فوقانی را مسدود می کنند. عضلات بازدمی منقبض شده و یک فشار مثبت بالا ایجاد می کنند. سپس با از بین رفتن ناگهانی انقباض در لارنکس، جریان سریع بازدمی رخ می دهد.

سرفه از نظر فیزیولوژی، دو کار اصلی را انجام می دهد: 1) از ریه ها در برابر آسپیراسیون محافظت می کند و 2) ترشحات و سایر مواد را به راه های هوایی پروگزیمال می فرستد تا از درخت تراکئوبرونشیال به صورت خلط دفع شوند. بدون رفلکس مؤثر سرفه، افراد در خطر باقی ماندن ترشحات راه های هوایی و مواد آسپیره شده هستند که این مسائل باعث عفونت، آتلکتازی و سرکوب سیستم تنفسی می شوند. اهمیت رفلکس سرفه به خوبی در افرادی که دچار سرفه مختل هستند قابل درک است. مثلا افرادی که قدرت عضلات بازدمی آنها کاهش یافته یا دچار دفرمیته جدار قفسه سینه هستند، بیشتر دچار عفونت های شدید دستگاه تنفس می شوند.

سرفه در طیف وسیعی از بیماری ها دیده می شود. سرفه بیش از حد خسته کننده است. سرفه مزمن یک شکایت شایع است که سالانه هزینه زیادی را به نظام سلامت وارد می کند. در صورتی که رادیوگرافی قفسه سینه بیمار نرمال باشد، علت سرفه مزمن می تواند مصرف داروهای مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین باشد. در صورتی که بیمار از این داروها استفاده نکند یا یک ماه بعد از قطع مصرف دارو سرفه اش ادامه پیدا کند، ممکن است مبتلا به آسم باشد. چراکه آسم علت بیش از 90 درصد موارد سرفه مزمن همراه با رادیوگرافی نرمال قفسه سینه است.

آسم یک بیماری ازدیاد حساسیت است که در آن، تحریک پذیری راه های هوایی نسبت به طیف وسیعی از مواد محرک افزایش می یابد. راه های هوایی در اثر التهاب و ترشحات تنگ شده و ساختار آنها به مرور زمان دچار تغییر می شود. به طوری که عضله جدار راه های هوایی ضخیم شده، فضای زیر اپیتلیوم در اثر التهاب افزایش می یابد و اپیتلیوم چین خورده و غشای پایه آن ضخیم میشود. همچنین تعداد سلول های گابلت زیاد شده و به تبع آن، میزان ترشحات درون مجاری هوایی افزایش می یابد. به دلیل تنگ شدن راه های هوایی، در اسپیرومتری بیماران، میران حجم بازدمی اجباری در ثانیه اول کاهش می یابد. در ایجاد این بیماری، سلول های تی کمکی نوع دو نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. این برخلاف بیماری های عفونی است که در آنها سلول های تی کمکی نوع یک نقش اساسی را ایفا می کند. به دلیل اثر مهاری واسطه های آزاد شده از سلول های تی کمکی نوع یک بر سلول های تی کمکی نوع دو، افرادی که با باکتری ها و ویروس ها مواجهه بیشتری دارند، کمتر به آسم مبتلا می شوند. سرفه افراد مبتلا به آسم در شب بدتر می شود. این برخلاف دیگر بیمارانی است که سرفه می کنند. چراکه در آنها سرفه در شب بهتر می شود. بیماری آسم یک بیماری اپیزودیک است. به این معنا که فرد دچار حملات آسم می شود و در فواصل بین حملات حالش خوب است.

برای آسم تقسیم بندی های مختلفی وجود دارد اما بر اساس شدت، آسم به چهار دسته خفیف متناوب، خفیف پایدار، متوسط پایدار و شدید پایدار تقسیم می شود. ملاک این تقسیم بندی، میزان تکرار علائم در روز و میزان تکرار علائم در شب است.

هدف از درمان آسم، کاهش علائم با کمترین عوارض و به گونه ای است که فرد بتواند به فعالیت های روزمره خود به طور عادی ادامه دهد. به طور کلی می توانیم درمان آسم را به دو دسته 1) اجتناب از محرک و 2) درمان دارویی تقسیم کنیم. اجتناب از محرک، با استفاده از ماسک، دستگاه های تهویه و نرفتن به محیط هایی که ماده محرک در آنها زیاد است حاصل می شود. همچنین افراد مبتلا به آسم، در صورتی که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی باعث بدتر شدن علائم در آنها میشوند باید از مصرف این دارو ها اجتناب کنند. درمان دارویی شامل استفاده از کورتیکواستروئید های استنشاقی و خوراکی، آگونیست های بتا و… میشود که بر اساس نوع آسم و شدت آن تجویز می شوند. تا حد امکان، از تجویز کورتیکواستروئید های خوراکی به دلیل عوارض گسترده آنها پرهیز می شود.

برای درمان آسم شربت زد-کاف اولین محصول گیاهی برای درمان آسم کودکان و درمان سرف های شدید کودکان و بزرگسالان می باشد.